{"time":1750769422087,"blocks":[{"type":"paragraph","data":{"text":"Sağlık Bakanı, geçtiğimiz haftalarda human papilloma virüsü (HPV) için aşı programı başlatılacağını açıkladı."}},{"type":"paragraph","data":{"text":"Bakan, yıl sonuna kadar başlayacak programla 13 yaşındaki tüm çocuklara aşı yapılacağını, 15 yaşın üstündekilerden de isteyenlerin aşılanacağını söyledi."}},{"type":"paragraph","data":{"text":"HPV rahim ağzı kanserine yol açabilen bir virüs."}},{"type":"paragraph","data":{"text":"BBC Türkçe'nin sorularını yanıtlayan Türk Tabipleri Birliği (TTB) Başkanı Alpay Azap, Türkiye'nin geç de olsa böylesi bir adım atmasının doğru olduğunu söyledi."}},{"type":"paragraph","data":{"text":"Azap, \"Dünyada 147 ülkede genişletilmiş bağışıklama programı içerisinde uygulanan bir aşıdan bahsediyoruz. 50 civarında ülke hem kızlara hem erkeklere yapıyor bu aşıyı. Türkiye bu açıdan çok geri kalmıştı\" dedi."}},{"type":"paragraph","data":{"text":"Türkiye'de bazı sivil toplum kuruluşları yıllardır HPV aşısının devlet tarafından ücretsiz sunulması için kampanya yürütüyordu."}},{"type":"paragraph","data":{"text":"HPV aşılarını eczanelerden alıp yaptırmak mümkün olsa da bunun maliyetini herkes karşılayamıyor."}},{"type":"paragraph","data":{"text":"Dünya Sağlık Örgütü'nin (WHO) 2024 verilerine göre kullanımı onaylanmış beş HPV aşısı var."}},{"type":"paragraph","data":{"text":"Bunlardan üçü, en riskli olarak görülen HPV 16 ve 18 türlerine yönelik."}},{"type":"paragraph","data":{"text":"Rahim ağzı kanserlerinin yaklaşık %70'i bu iki türden kaynaklanıyor."}},{"type":"paragraph","data":{"text":"Bakan Memişoğlu da uygulanacak aşının bu iki türü hedef alacağını söyledi fakat markasını açıklamadı."}},{"type":"paragraph","data":{"text":"Türkiye'de de eczanelerde satılan Gardasil aşısı dört türe, Gardasil-9 aşısıysa dokuz türe karşı koruma sağlıyor."}},{"type":"paragraph","data":{"text":"ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi ve İngiltere'deki Ulusal Sağlık Sistemi Gardasil-9 aşısını tavsiye ediyor."}},{"type":"paragraph","data":{"text":"TTB Başkanı Azap, ilk geliştirilen aşıların iki türe karşı koruduğunu, günümüzde dokuz türe karşı koruma sağlayan aşıların dünyada standart hale geldiğini ve koruma oranını %70'ten %90'a çıkardığını, bu yüzden Türkiye'de de bunun uygulanması gerektiğini vurguluyor."}},{"type":"paragraph","data":{"text":"Bu aşılar kanserin yanı sıra siğillere de engel oluyor ancak eczanelerdeki satış fiyatı, iki türe karşı koruma sağlayanların yaklaşık iki katı."}},{"type":"paragraph","data":{"text":"TTB Başkanı Azap, aşı tercihinin arkasında \"çok büyük olasılıkla\" maliyet olduğunu söylüyor."}},{"type":"paragraph","data":{"text":"Bu soruyu Sağlık Bakanlığı'na da sorduk fakat haber yayımlanana kadar bir yanıt alamadık."}},{"type":"paragraph","data":{"text":"Bakanlığın bu gibi konularda kararlar alırken bilimsel danışma kurulları oluşturduğunu söyleyen Azap, bu kurullara TTB ve uzmanlık dernekleri gibi kurumların da davet edilmesinin faydalı olacağını ekliyor:"}},{"type":"paragraph","data":{"text":"\"Sonuçta bir de bu ülkenin insanlarının sağlığı, iyiliği için uğraşıyoruz, bakanlığın da bunun için uğraştığını biliyoruz."}},{"type":"paragraph","data":{"text":"\"En doğru kararı birlikte verebiliriz, görüşlerimizin alınmasını talep ediyoruz.\""}},{"type":"paragraph","data":{"text":"WHO'nun Temmuz 2024 tarihli verilerine göre 9-14 yaş arası kız çocuklarında aşılanma oranı 2022'de %20 iken bir yıl sonra %27'ye yükseldi. Örgütün aşılama programının direktörlüğünü yapan Dr. Kate O'Brien, \"Hedefimiz 15 yaşına gelmiş kızların %90'ının aşılanmış olması\" demişti."}},{"type":"paragraph","data":{"text":"Eski Sağlık Bakanı Fahrettin Koca da 2022 yılında HPV aşısı için çalışma başlattıklarını söylemiş, 2023'te ise \"HPV aşılamalarının kısa sürede başlayacağını\" ilan etmişti."}},{"type":"header","data":{"text":"HPV nedir?","level":3}},{"type":"paragraph","data":{"text":"HPV çok yaygın bir virüs grubunun adı."}},{"type":"paragraph","data":{"text":"100'den fazla farklı HPV türü var ve enfeksiyonlar genellikle herhangi bir semptoma yol açmıyor ancak bazı türleri siğillere neden olabiliyor. Bunlar elde, ayakta, cinsel organda veya ağız içinde görülebiliyor."}},{"type":"paragraph","data":{"text":"Fakat çoğu durumda insanların vücutları, bu kişiler enfekte olduklarını bile anlamadan virüsü atıyor."}},{"type":"paragraph","data":{"text":"Yüksek risk taşıyan HPV türleri ise kansere yol açabilen anormal doku büyümesine ve başta rahim ağzında olmak üzere genital bölgelerde kansere neden olabiliyor."}},{"type":"paragraph","data":{"text":"Bu virüs, yaşamın ilerleyen dönemlerinde bazı kanserlerin gelişme riskini artırıyor:"}},{"type":"list","data":{"style":"unordered","items":["rahim ağzı kanseri","penis kanseri","bazı ağız ve boğaz kanserleri","anüs ve genital bölgelerin bazı kanserleri"]}},{"type":"header","data":{"text":"Aşı, rahim ağzı kanserine karşı nasıl koruma sağlıyor?","level":3}},{"type":"paragraph","data":{"text":"Rahim ağzı kanseri vajinadan rahme giriş bölgesinde (servikste) gelişiyor."}},{"type":"paragraph","data":{"text":"Rahim ağzı kanseri vakalarının %99'u, cinsel temas yoluyla bulaşan ve son derece yaygın bir virüs olan yüksek riskli HPV ile bağlantılı."}},{"type":"paragraph","data":{"text":"HPV enfeksiyonlarının çoğu kendiliğinden düzelip hiçbir belirtiye yol açmasa da, kalıcı enfeksiyon kadınlarda rahim ağzı kanserine neden olabiliyor."}},{"type":"paragraph","data":{"text":"Aşı, HPV tarafından enfekte olmaktan korunmaya yardımcı oluyor ve dokuz tip HPV'ye karşı koruma sağlıyor."}},{"type":"paragraph","data":{"text":"Araştırmalar aşının HPV enfeksiyonuna karşı en az 10 yıl koruma sağladığını gösteriyor, uzmanlar ise korumanın daha uzun sürebileceğini düşünüyor."}},{"type":"paragraph","data":{"text":"Konuyla ilgili ilk büyük çalışma aşının çok etkili olduğunu ve rahim ağzı kanseri vakalarını yaklaşık %90 oranında azalttığını gösterdi."}},{"type":"paragraph","data":{"text":"Rahim ağzı kanseri kadınlarda en sık görülen dördüncü kanser türü."}},{"type":"paragraph","data":{"text":"2020 yılında dünya genelinde tahminen 604 bin kadına rahim ağzı kanseri teşhisi kondu ve yaklaşık 342 bin kadın bu hastalıktan hayatını kaybetti."}},{"type":"paragraph","data":{"text":"Bu ölümlerin yaklaşık %90'ı düşük ve orta gelirli ülkelerde meydana geldi."}},{"type":"header","data":{"text":"HPV cinsel yolla bulaşır mı?","level":3}},{"type":"paragraph","data":{"text":"HPV çok bulaşıcı ve tenden tene yakın temasla yayılıyor."}},{"type":"paragraph","data":{"text":"İnsanların %80'i 25 yaşına kadar HPV'ye maruz kalıyor. Çoğu durumda, insanlar 18 aydan 2 yıla kadar enfekte kalıyor."}},{"type":"paragraph","data":{"text":"Cinsel sıvılarla yayılmadığı için teknik olarak, bel soğukluğu gibi hastalıkların aksine, cinsel yolla bulaşan bir hastalık olarak kabul edilmiyor."}},{"type":"paragraph","data":{"text":"Ancak dokunmayla bulaştığı için genellikle cinsel temas sırasında bulaşıyor."}},{"type":"paragraph","data":{"text":"HPV aşısı diğer cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara karşı koruma sağlamıyor."}},{"type":"header","data":{"text":"Aşı kaç doz ve öncelikli gruplar hangileri?","level":3}},{"type":"paragraph","data":{"text":"HPV aşılarının öncelikli olarak, tüm kız çocuklarına cinsel olarak aktif hale gelmeden önce yapılması gerekiyor."}},{"type":"paragraph","data":{"text":"WHO tavsiyelerine göre, aşı 1 veya 2 doz olarak verilebiliyor."}},{"type":"list","data":{"style":"unordered","items":["9-14 yaş grubundaki kız çocuklarına 1 veya 2 doz,","15-20 yaş grubu için 1 veya 2 doz,","21 yaş üzeri kadınlar için 6 ay arayla 2 doz uygulanması tavsiye ediliyor."]}},{"type":"paragraph","data":{"text":"Bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerin ideal olarak 2 veya 3 doz alması gerekiyor."}},{"type":"paragraph","data":{"text":"Aralarında İngiltere'nin de yer aldığı bazı ülkeler, HPV'nin toplumdaki yaygınlığını daha da azaltmak ve erkeklerde HPV'nin neden olduğu kanserleri önlemek için erkek çocuklarına da aşı uyguluyor."}},{"type":"header","data":{"text":"\"HPV aşısı 100 yıl içinde 45 milyon ölümü önleyebilir\"","level":3}},{"type":"paragraph","data":{"text":"HPV aşısı ve kanser öncesi lezyonların taranması ve tedavisi gibi birincil ve ikincil önleyici yaklaşımlar çoğu rahim ağzı kanseri vakasını önlüyor."}},{"type":"paragraph","data":{"text":"Rahim ağzı kanseri, erken teşhis edildiği ve etkili bir şekilde yönetildiği sürece en başarılı şekilde tedavi edilebilen kanser türlerinden biri."}},{"type":"paragraph","data":{"text":"Geç evrelerde teşhis edilen kanserler de uygun tedavi ve palyatif bakım ile kontrol altına alınabilir."}},{"type":"paragraph","data":{"text":"WHO'ya göre, önleme, tarama ve tedaviye yönelik kapsamlı bir yaklaşımla, rahim ağzı kanseri bir nesil içinde halk sağlığı sorunu olmaktan çıkarılabilir."}},{"type":"paragraph","data":{"text":"HPV virüsünün yol açtığı hastalıklara karşı HPV aşısı uygulamasıyla, önümüzdeki 100 yıl içinde 60 milyon rahim ağzı kanseri vakası ve 45 milyon ölüm önlenebilir."}},{"type":"paragraph","data":{"text":"Yaklaşık 140 ülkenin şu anda HPV aşısını uyguladığı belirtiliyor."}},{"type":"paragraph","data":{"text":"WHO, kadınlar arasında HPV'nin en yaygın görüldüğü bölgenin Sahra Altı Afrika (vakaların %24'ü) olduğunu, bunu Latin Amerika ve Karayipler (%16), Doğu Avrupa (%14) ve Güney Doğu Asya'nın (%14) izlediğini söylüyor."}},{"type":"paragraph","data":{"text":"Yetersiz tarama programları, tedavi hizmetlerine sınırlı erişim ve aşı kararsızlığının bu duruma katkıda bulunduğu aktarılıyor."}},{"type":"header","data":{"text":"İngiltere'de ve ABD'de nasıl uygulanıyor?","level":3}},{"type":"paragraph","data":{"text":"İngiltere'de HPV aşısı Eylül 2008'den bu yana 12-13 yaşındaki tüm kız çocuklarına sunulan bir aşı."}},{"type":"paragraph","data":{"text":"Eylül 2019'dan itibaren bu yaşlardaki erkek çocuklarına da sunuluyor."}},{"type":"paragraph","data":{"text":"İngiltere'de 12-13 yaşındaki tüm çocuklar ve erkeklerle seks yapan 46 yaş altı erkeklere aşı yaptırmaları tavsiye ediliyor."}},{"type":"paragraph","data":{"text":"25 yaş altı herkese genellikle bir doz, 25-45 yaş arası kişilere ise altı ay ile iki yıl arasında değişen sürelerde iki doz aşı yapılıyor."}},{"type":"paragraph","data":{"text":"ABD'de ise Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC), HPV aşılarının 9 yaşından itibaren yaptırılabileceğini belirtirken 11-12 yaşında yapılmasını tavsiye ediyor."}},{"type":"paragraph","data":{"text":"ABD'de ücretsiz bir sağlık sistemi olmadığı için aşılar paralı. Fakat CDC, çoğu işçinin işyeri sigortasının bunu kapsadığını, yoksul ailelerin bir kısmının da ücretsiz aşı programından yararlanabileceğini aktarıyor."}}],"version":"2.20.2"}